Hoyalar ve SIK Sorulan Sorular

International Hoya Association cevapliyor. S: Hoya'lar neden ciceklenmez? C: Hoyalar soz konusu oldugunda, bu soru hemen hemen her sohbette yer almaktatir. Cesitli yanitlar duyabilirsiniz ama cogu zaman bu cevaplar yanlistir. Gercek; hoya'niz yetiskin oldugu halde ciceklenmiyorsa, genellikle sebebinin yetersiz isik aliyor olmasidir. S: Hoyalar kac yasindan sonra ciceklenmeye baslar? Cok fazla hoya turu oldugu icin bu soruya net yanit vermek cok zordur. Pek cok hoya buyumelerinin ilk yilinda ciceklenirken, bazilarinin ciceklenmesi iki yil alabilir veya bazi turler ciceklenmeden once yetiskin hale gelmek icin uc veya daha fazla yila ihtiyac duyabilir. Eger kosullar uygun degilse, yetiskin olsun olmasin kosullar uygun hale gelinceye kadar bitkiniz ciceklenmeyecektir. S: Ciceklenmeyi saglamak icin, buyutme kosullarinda ne gibi degisiklikte bulunmaliyim? C: Pek cok hoya turu icin sihirli degnek, oldukca parlak ama dogrudan olmayan isik olmasidir, dogrudan vuran gunes isigindan kacinilmalidir. Eger mumkun ise, buyume ortamindaki nem 40% - 60% nemin uzerinde tutulmalidir ancak bunu ev ortaminda saglamak zordur. Bitkilerinizi sikca spreylemek yararli olacaktir. Ciceklenmeyi destekleyebilecek baska bir ipucu da, cok kuvvetli olmayan dengeli bir gubreyi haftalik uygulamaktir. Buna ilave olarak arada sirada yuksek fosfor icerikli gubre uygulamasi da yapilabilir. S: Hangi hoya turleri, golgelik alanda daha iyi ciceklenir. C: Cogu hoya turleri golgede cok iyi buyuyecektir. ancak pek cogu bu kosullar altinda ciceklenmeyecektir. Bazi varyeteler ve Hoya lacunosa'nin alt turleri, ciceklenmek icin filtrelenmis isigi tercih eder gibi gorunseler de yil boyunca koyu golge altinda kalmamalilardir. S: Hoya'lar sadece yaz aylarinda mi ciceklenir? C: Bazi hoya turleri ilkbahar ve yazin ciceklenirken digerleri yil boyunca ciceklenebilir. Sonbahar ve kisin ciceklenen cok az hoya turu vardir. Bu turler genellikle ilik, nemli seralarda yetistirildiklerinde ciceklenir. S: Hoya'lar icin uygulanabilecek Sihirli Toprak karisimi var midir? C: Hoya'lar diger pek cok bitki cesidinin aksine, cok cesitli toprak ortamlarina adapte olabilmeleri avantajina sahiptir. Cogu, paketlenmis 'Ev bitkileri icin toprak' karisimi ise yarar ancak bu karisimlari Perlit ekleyerek biraz hafifletmek isteyebilirsiniz. Ana nokta, hizli drenaj olmasini saglamak ve toprak karisiminin islak ve camur seklinde kalmasini onlemek. Ayni zamanda karisim yeterince hafif olmali ve sertesmesi ve blok haline gelmesi onlenmelidir. Pek cok hoya yetistiricisi, yari yariya spagnum yosunu ile perlit karisimina eklenmis dolomit veya peat yosunundaki asidi notralize etmek icin baska bir kalsiyum kaynagi kullanir. Bitkilerinizi izleyin, size genellikle mutsuz olduklarini soyleyeceklerdir. S: Neden bazi celikler koklendikten sonra oturur ve baska birsey yapmazken, ayni bitkinin baska celikleri, ayni anda dikildikleri ve ayni kosullara sahip olduklari halde, hizla buyurler? C: Bu bir gizemdir! Celiklerin icindeki buyume hormonunun olmasi veya olmamasi bu olaya neden oluyor olabilir. Eger ayni bitkiye ait iyi gelisen celikleriniz varsa, gelismeyenleri atmaya ne dersiniz? Eger cok pahali bir celik ise veya turunun tek ornegi ise, o zaman size dusen sabirla beklemektir. Eninde sonunda buyuyeceklerdir. S: Hoya'larimizi derli toplu gorunmesini saglamak icin en iyi yol nedir? C: Saksilar icin uretilmis telden veya plastikten yapilmis cemberler alinabilir, veya telden, serviden, kizil camdan yapilmis bitki destekleri kullanilabilir. Guzel bir sunum yapmak icin, hoyalarin cemberin etrafinda dolanmasi veya basamaklardan tirmanmasi saglanmalidir. Bu araclarin en buyuk dezavantaji, birkac yil sonra saksiyi degistirmek istediginizde, hoyalarin bu cemberlere cok defalarca sarilmis olmasidir. Tirmanici turleri derli toplu tutmanin en iyi yolu, bitki buyudukce kendi govdesi cevresine dolamaktir. Bitki tamamen kontrolden cikarsa, esasli bir budama gerekebilir. S: Hoya cicekleri ne renktir? C: Mavi ve siyah disinda, her renk tanimlanmistir. Hoya ciliata, siyah hoya olarak tanimlansa da aslinda cok koyu mor renklidir. Gercek turuncular, yesiller, pembeler, kirmizilar, sarinin cesitli tonlari vardir ve hatta kimileri cok renklidir. Pek tabii ki pek cok fantastik, saf isiltili beyazi da unutmamak gerekir. Bir kac yil once, bir amator kolleksiyoncu gercek mavi hoya buldugunu soylediyse de bu hoya daha sonra bu hoya leylak rengine (Acik pembemsi mor) donusmustur. S: Bazi hoyalarin guzel, parlak yapraklari varken digerleri mat ve tozlu bir gorunume sahip, bu neden  oluyor? C: Bitkiyi ve yasadigi kosullari gormeden, bitkiyi tanimlamaya calismak neredeyse imkansizdir. Yapraklarin dogal yaslanma sureci de dahil olmak uzere pek cok sey, mat goruntuye neden olabilir. Bazi hoya turleri baslangictan itibaren parlak yapraklara sahip degilken, bazi turler yapraklarinda ve dallarinda mor ve kirmizi hareler olabilir ve yapilari itibariyle parlak olmayabilir. Eger bitki daha once parlak yapraklara sahipken sonradan mat bir gorunum sergiliyorsa, yeni buyumeleri kontrol edin. Bir cesit boceklenme veya hastalik durumu yoksa yeni yapraklarin son derece parlak olmasi gerekir. Bir soru listesi hazirlayin ve asagidaki sorulari yazin. - Bitkileriniz daha once parlak yapraklara sahip miydi? - Canliligini yitirmeye sebep olacak, herhangi bir kuru kalma durumu soz konusu oldu mu? - Koklerin curumeye baslamasina sebep olacak kadar islak kaldigi oldu mu? - Nem oranlari asiri derecede dusuk mu? - Bitkiler asiri sicak veya soguk havaya maruz kaliyor mu, kalorifer veya klime gibi? - Bocek istilasina karsi kontrol ettiniz mi? Tum bu sorulari yanitlayin, muhtemelen bir cevap size uyacaktir. Ozetle soylemek gerekirse, bitkinin kok sistemini etkileyecek her sey, ayni zamanda bitkinin yaprak gorunumunu de etkileyecektir. Dusuk nem, tropikal bitkiler icin yavas ve acili bir olumdur ve genellikle ilk olarak kendini yaprak gorunumu ile belli eder. Dusuk nem ayni zamanda orumcek mitlerine hassas hale getirir bu da yapraklari mat ve tozlu gorunumlu hale getirir. S: Ne tip gubre veya bitki besini, hoyalarimin ciceklenmesi icin gereklidir? C: Bu soruyu degisik bir sekilde daha soralim. Hoyalarimiza (veya baska bitkilerimize) kendi besinlerini uretmelerine yardimci olmak icin saglayabilecegimiz kimyasal elementler nelerdir? Cok fazla teknige girmeden, soylemek gerekir ki tum buyuyen yesil seyler, kendi besinlerini su ve gunes isigindan uretirler. Onlarin insan denetleyicileri olarak, yapabilecegimiz tek sey, normalde dogal ortamlarindan elde ettikleri onemli kimyasal elementleri aldiklarindan emin olmaktir. En onemli destek elementler, nitrojen, fosfor ve potasyumdur. Bu uc element, saglikli bir bitki icin hayati onem tasir. Tum bunlarin uygun bir dengesi oldugu takdirde, bitki kendini tamir edebilir veya yeni hucreler uretebilir. Bunun yanisira, bitki besini alirken icinde cok kucuk miktarlarda iz elementlerin olmasi da cok onemlidir, bu nedenle paketinize bakip iz element icerip icermediginden emin olun. S: Hoya'larda nitrojen eksikliginin belirtileri nedir? C: Alttaki veya daha yasli yapraklar genellikle sariya doner veya matlasir, hastalikli bir yesil gorunumu alir, kurur ve duser. Kimileri kahverengimsi/turuncu renk halini alabilir. Yeni yapraklar, eski yapraklarda depolanmis klorofili calarla ancak gene de buyumeyi destekleyecek yeterli besin olmadigindan, donuk, mat kalirlar ve genellille kivrilir veya sekilsel bozukluga ugrarlar. Boyle bir durum icin en hizli tedavi, 4 litre suya bir cay kasigi balik gubresi ile karistirilmis, cok sicak ama kaynamamis suyla yapraklari beslemektir. Tum bitkiyi bu cozelti ile hafifce spreyleyin. Yapraklarin uzerinde ince bir tabaka olusacak kadar spreylenir. Bunu bir kac hafta uyguladiktan sonra, dengeli gubre kullanimina geri donulmelidir. Cok kisa zamanda, gozle gorulur iyilesme kaydedeceksiniz. S: Yapraklarin beslenmesi ile ne demek istiyorsunuz? C: Yaprak beslenmesi, besinlerin bitkiye kokler yerine yapraklardan nufus etmesidir. Dogada epifit bitkiler, besinlerin buyuk cogunlugunu yagmur yagdiginda veya sis bastiginda yikanan kus gubresi, olu yapraklar vs gibi maddelerin yapraga nufus etmesi ile alir. Asagidan agaclarin tepesine dogru. Biz de incecik sisleme yapan spreyler ile dogadaki bu durumu taklit etmeye calisiyoruz. S: Dogal olarak unlu bit veya yaprak bitlerine bagisikligi olan hoya var mi? C: Doganin bocek saldirilarina veya daha buyuk hayvanlara karsi mucadele etmek icin zekice yollari vardir. Bu genellikle cesitli kimyasallar sayesinde gerceklesir. (Bitkinin govdesi, suyu zehirli olabilir veya yakici kimyasallar icerebilir). Bazi bitkiler, milyonlarca dikencikler uretirken digerleri devasa, garip gorununumlu ve cok tehlikeli dikenler uretirler. Hoyalarin, kimyasal haricinde belirgin silahlari yoktur. Bazi hoyalar unlu bitler tarafindan rahatsiz edilmezler. Hoya micratha, uzerinde hic unlu bit veya yaprak biti gormedigim turlerden biri. Hoya obscura ve Hoya plicata nadiren yaprak biti gorulebilen ama unlu bit  gorulmeyen turlerden biridir. Bagisikligi olan hoyalarin yapragindan elde edilen bir karisim diger hoyalarimiza sikabilsek cok iyi olmaz miydi? S: Hoya tomurcuklarinin acilmadan veya acildiktan bir kac saat sonra kuruyup dusmesine ne neden olur? C: Hoyalarin tomurcuklarinin kuruyup sonra da dusmesine neden, genel olarak iki sulama arasinda cok  fazla kurumaya birakilmasidir. Hoyalar tomurcuklarini, topraklari surekli islak tutulursa da dokerler. Ancak bu sefer tomurcuklar kurumak yerine, sari ve sungerimsi veya kahverengi ve kuflu bir renk alir.  Tomurcuklariniz actiktan sonra dusuyorsa, muhtemelen soguk hava akintisi (fan gibi) olan bir yerde bulunmasidir. S: Hoya yapraklari uzerindeki sert su lekelerini cikarmanin en iyi yolu nedir? C: Bir cay kasigi sirke ile karistirilmis ilik suyla silmek, su lekelerini cikaracaktir. Sirkeli su karisimina batirilmis yumusak bir bez ile her yaprak dairesel hareketlerle silinir, duru su ile calkalanir ve gene yumusak bir bezle kurulanir. Eger yapraklarinizda gercek bir isilti istiyorsaniz, bir cay kasigi mayonezi 3 yemek kasigi su ile karistirin. Her yapragi pamukla veya yumusak bir bezle silin. Bu karisim, hazir yaprak parlatici kimyasallarin aksine yapraginizdaki gozenekleri tikamaz ve yapraklariniz parlak olur. S: Hoyalar florasan isik altinda buyur ve ciceklenir mi? C: Kesinlikle! Gercekte pek cok yavas buyuyen tur yapay isik altinda daha iyi gelisir ve mutlu olur. S: Eger hoyalarimi hafif bir florasan isik altinda buyutursem, isigi kac saat sureyle tutmam gerekli? C: Buyume icin minimum sure 12 - 14 saat isik almasidir. Eger ciceklenmeye zorlamak istiyorsaniz 16 saate ihtiyaciniz vardir. Ancak bitkilerin dogal ortamlarinda oldugu gibi, bir sure karanlik sureye ihtiyac duydugunu unutmayiniz. S: Hangi boy saksi hoyalar icin idealdir? C: Bu ne kadar buyuklukte bitkiyi dikmek istediginize gore degisir. Eger koklu celik dikeceksiniz 4 numara saksi size bir yildan fazla yetecektir ancak kucuk boy buyumekte olan bit bitki icin daha buyuk  saksi gereklidir. Eger buyuyen ciceginizin saksisini degistireceksiniz minimum bir numara buyuk saksi  kullanmalisiniz. Ama bu buyukluk iki numara buyuk saksidan daha buyuk olmamalidir. S: Hoyalari budama senaryosu nasil olmalidir? Budamali mi budamamali mi? C: Dilden dile dolasan kocakari hikayeleri asla hoyalari budamamak gerektigini veya cicek saplarini asla  kesmemek gerektigini soyler. Kismen dogrudur! Cicek saplarini kesebilirsiniz ancak bu hikayenin baska bir kismidir. Budamaya gelince, budama bitkiyi yeni dallar uretmeye tesvik eder ve bu yeni dallar genelikle yeni cicek saplari ile dolu olur. Devam edin, bitkinizi budayin ve daha calimsi bir yapida, daha hos gorunumlu ve ciceklerle dolu bir bitkiye hazir olun. S: Hoyalarin saksisini degistirmek icin en uygun zaman nedir? C: Cogu bitki gibi aktif buyumeye hazir oldugu donem (bahar basindan yaz ortasina kadar) saksi degistirmek icin ideal zamandir. Cesitli sebepler yuzunden, diger zamanlarda da saksi degisimini dusunebilirsiniz Hoyalari iyi ya da kotu etkilemez. S: Bazi kitaplar, ciceklenme icin fosfor kullanimini onerirken digerleri potasyum oneriyor. Hangisi dogru? C: Acikcasi, iki element de ciceklenme olusumunu tesvik eder ancak marketlerde cicek costurucu olarak adlandirilan bitki besinleri genellikle ortadaki numarasi yuksek (fosfor analizi) olan malzemelerdir. S: Besin eksikliginin belirtileri nelerdir? C: Iceride olsun, disarida olsun en hizli gorulen besin eksikligi genellikle nitrojendir. Yasli yapraklar sariya doner veya cok hastalikli, mat, grimsi yesile doner ve genellikle buyuk miktarlarda dokulurler. Yeni buyumeler mat, bodur ve genellikle kivrimli ve sekilsel olarak bozuktur. Fosfor eksikligi, ilk olarak kendini yaprak kenarlari, ucu ve damarlarinda gosterir. Bu alanlar, genellikle yasli yapraklarda mat kirmizi veya bronz rengi almaya baslar. Yeni gelisim bodurlasir veya tamamen durur. Yapraklar once parlak mavi / yesil renge doner sonra kahverengi ve sari alacali mor renge. Potasyum eksiklifinde yaprak uclari ve kenarlari bronz renge veya kimi zaman mat kirmiziya doner bunu kivircik, yanmi yaprak kenarlari takip eder. Yaprak kenarlari, eski yapraklardan baslamak uzere sariya doner. Yeni buyume bodurdur ve yapraklar arasi mesafe normal mesafeden daha kisadir. Bu uc ana element, bitkinin kendi besinini uretebilmesi icin gerekli uc ana elementtir. Bitkilerde bu ic bilesenin birinde ciddi eksikligi oldugu durumda, diger elementlerde de eksiklik oldugunu dusunerek guvenli tarafta kalinmalidir. Bitkilerinizde hala yari saglikli bir gorunum varsa, onerim bitkinizin saglikli yerlerinden celikler alip yeni bitki olusumuna baslamaniz, ve daha sonra eski bitkinizi duzenli besleme programina tabii tutmanizdir. 20-20-20 formulasyonlu bir besin kullanabilirsiniz. Orijinal bitkiniz iyilesemeyebilir ancak buyuk ve degerli bitkileriniz icin, en azindan denemek iyi bir tesebbustur. S: Bazi botanik isimler gercekten tekerleme gibi, bu isimleri secmenin arkasindaki sebep nedir? C: Cogu botanik isim, bitkinin yapisal ozelligini tanimlar. Yaprak yapisi vs gibi... Hoya carnosa, etli veya etli bolumleri var demektir. Bazi isimler cicek tanimlamalarina refere eder. Ornegin Hoya pauciflora (az cicekli) genellikle bir veya iki cicekli olmasina refere eder. Kimisi cicek yapisini tanimlar ornegin Hoya pubicalyx (tuylu veya ince tuylu canak) veya cicek rengine refere edebilir ornegin Hoya purpureofusca (kirmizimsi kahverengi cicek). Bu tanimlayici isimler genellikle taksonomistlere bitkiyi tanimlamaya yardimci olur, bundan daha baska da, bitkiyi kesfeden kisiyi onurlandirmak icin verilir. Isimler aslinda cok zor degil sadece hecelenerek yavasca okunmalari gerekli :) S: Saksidaki bitkilerimin etrafinda ucusan siyah sinekler nelerdir? C: Bunlar muhtemelen kuf sinekleridir ve yumurtalarini topraga yumurtlarlar. Yumurtalar acildigi zaman, minicik neredeyse mikroskobik kucuklukte kurtlar cikar ve bunlar yosunlarla, daha da coklukla da bitkinizin kokleri ile beslenir. Cok az miktarda, sistemik bocek ilaci ile bitkinizi 5 haftada bir sulayarak onlardan kurtulabilirsiniz. S: Hoyalar kisin dormant (uyku hali) duruma gecerler mi? C: Pek cok tropikal bitki gibi, gercek uyku haline gecmezler ancak sicakliklar dusmesi ve az isikli karanlik gunlerin baslamasi ile, buyumeyi yavaslatir ve kosullar iyilesene kadar belirgin bir iyilesme gostermezler. Yapay isik altinda, sabit sicakliklarda tutulan bitkiler mevsim boyunca buyumeye ve ciceklenmeye devam ederler. S: Hoyamin yeni surgun uclari genellikle kuruyor. Buna ne neden olabilir? C: Govde ucu yanmasinin uc ana sebebi vardir. (1) Dusuk nem (2) Fazla gubreleme (3) Govdenin sicak yuzeye temas etmesi. Baska sebepleri de olabilir ancak ilk once bu uc unsur kontrol edilmelidir. S: Hoyalar gece sicaklik dusmesine ihtiyac duyarlar mi? C: Bazi hoyalar mutlu kalmak ve iyi ciceklenmek icin kesinlikle gece sicaklik dusmesine ihtiyac duyarlar. Digerleir olumlu veya olumsuz etkilenmez. Bu genellikle dogal ortamlari ile ilgilidir. Pek cok hoya gece gunduz sicakligi, veya kis yaz sicakligi birkac dereceden fazla degisen yerlerde yetisir. S: Hoya'larin orijinali genellikle neredendir? C: Hoya turlerinin cogu, Endonezya'nin cevresindeki tropikal bolgelerden toplanmistir. Oldukca fazla miktarda tur Guney Pasifik Adalarinin tropikal bolgeleri ile Hindistan ve Cin'in yari tropikal bolgelerine aittir. En buyuk ciceklere sahip bazi hoya turleri ise Avustralya'dandir. S: Asiri gubre vermenin semptomlari nelerdir? C: Fazla gubrenin ilk belirtilerinden beri toprak ortaminin uzerine cikmis, beyaz toz gibi gorunen gubre tuzlaridir. Kil saksilarda bu tuzlar saksinin govdesinde ve toprak hatti sinirlarinda da gorulur. Eger calkalama ile (topragi sudan gecirme) veya yeniden saksi degisimi ile cozulmezse, bitkinin kokleri bu asiri kimyasal ortam yuzunden ciddi hasar gorur. Bu kimyasal yanma yuzunden bitkinin yapraklarinda kuru, pasli gorunum ve kenarlarda kivrikliklar olusur, bitkinin ana govdesi toprak hizasinda siser ve kimyasal hasarin belirtisi olan catlaklar gorulur. Bu da genellikle bitkinizi olume goturur. S: Hoya tohumu nereden bulabilirim? C: Hoya tohumuna rastlamak kola degildir. Bilindigi gibi cogu saticida tohum bulunmaz. Kimi durumda, yaz sonrasi disarida yetistirilen hoyalarda, arilar, sinekler gece kelebekleri vs gibi canlilarin polen tasimasi ile tohum kapsulleri olusabilir. Tohum bulmak icin en iyi sansiniz, diger hobi yetistiricilerini takip etmektir. S: Hoya tohumunu ekmenin en iyi yolu nedir? C: Pek cok bahce dukkaninda bulunan ozel tohum ekme karisimlari satilmaktadir. Sikistirilmis peat yosunu da iyi bir tohum gelisme ortamidir. Tohum ekmedeki goz onunde bulundurulmasi gerekli en buyuk nokta, fidelere toprakta iken saldiracak, cok sulamadan kaynakli hastaliklardir. Mantar ilaci karistirilmis suyla sulamak bu soruna bir nebze cozum olabilir. Tohumlarin ekili oldugu saksiyi daldirarak sulamak, tohumlarin akip gitmesini onlemek icin iyi bir cozum olabilir. S: Yaprak bitleri ile beraber bulunan, ince beyaz renkli kurtcuklar nedir? C: Yaprak bitleri yetiskin olana dek cesitli asamalardan gecerler, bu esnada kabuk degistirirler. Derileri boceklerle buyumediginden bunlari olduklari yerde birakir ve cekip giderler. Iste bu kalintilarin mikroskobik incelemesi sonucu beyaz kurtcuk gibi gorunen seyler aslinda seffaf kabuk kalintilaridir.