Hoya shepherdii

Hoya shepherdii (Stingbean Hoya) - Hooker 1861

Bu hoya dogal olarak Hindistan ve Çin'in guneybatisinda bulunmaktadir. Sikkim ve Khasia'nin Himalayalar'a bakan bolgelerinde deniz seviyesinden 1000-3000 metre yukseklikte bulunmuslardir. Ayrica guneybati Cin ve Tayland'da da bu ture rastlanmistir.

Bu hoya dar, kalin, uzun ve koyu yesil yapraklara sahiptir. Yapraklar sadece guzel olmakla kalmaz ayni zamanda Hoya ailesi icin pek rastlanan bir sekil degildir. Ana damar gozle gorunebilir. Yaprak kenarlari hafifce ice dogru bukuktur. Yapraklar sirikta asilmis fasulyeleri andirir. Yapraklarinin bu degisik sekli yuzunden Stringbean Hoya (Sirik Fasulyesi Hoyasi) olarak da anilir.

Yaprak uzunlugu 9 cm'e ve genisligi 1cm'ye ulasabilir. Bogumlar arasi degiskendir. 2-5cm uzunlugunda olabilir ve kahverengidir. Gelismis anac bitkiler, daha odunsu bir hal alabilir. Yapraklar govdeden cikabildikleri gibi, gozlerden de belirebilir. Yaprak sapi yesil ve 0.5 cm uzunluguna kadar erisebilir.

Yaprak formu H. wayetii (Kloppenburg) ve H. longifolia'ya (Wallich) benzer ve ozellikle Hoya longifolia ile sIklIkla karistirilir.

Ciceklenme kompaktir. 5 cm capli cicek obekleirne sahiptir ve cicekler yumusak tonlu beyaz-pembemsidir. Bu tur, dur durak bilmeden ciceklenebilir. Tomurcuklar govdenin sonunda, yaprak gozlerinde, yapraklarin arasinda ve yeni buyuyen yerlerden cikabilir. Ayni cicek sapindan defalarca ciceklenebilir. Bu nedenle, ciceklenme bittikten sonra cicek saplari koparilmamalidir.

Bitki odanin golge bir yerine bile konabilir. Gene de ciceklenmeye devam edecektir. H.shepherdii hoya kolleksiyonuna yeni baslayanlar icin bicilmis kaftandir. Uygun kosullar altinda bu bitki oldukca buyuk hale gelebilir. Cok dallanmaz ancak metrelerce uzayabilir. Her yaprak gozunden bir koninin cikmasi olasidir.

Bir cicek obeginde 4-14 ayri cicek olabilir. Her cicegin tac yapraginin etrafinda kivircik beyaz bir hare varmis gibi gorunur. Cicekler oldukca dekoratiftir. Basit gorunumli yapraklarin arasindan oldukca gosterisli cicekler seklinde gorulur. Kultivarlari icinde en estetik gorunumlu olanlardan biridir.

Shepherdii'nin kultivar icerisinde gelistirilmis cesitli hibritleri de bulunmaktadir. H. cv Shepherdell, H.carnosa ve H.shepherdii'nin caprazlamasindan olusmustur, daha genis koyu renkli"fasulye sekilli" yapraklari ve daha koyu pembe cicekleri vardir.

Yetistiricisi Ed Hummel'in gene ayni anaclarin (H.carnosa x H.shepherdii) caprazlamasi ile elde ettigi, Shepherdell'in bir de H. cv Minibelle isimli kizkardesi vardir. H. cv Minibelle'nin cicekleri parlak pembe'den lavanta rengine dogru degisir. Hoya kolleksiyonlarina bu hibrit H.cv Minibelle (IPPS 03531) kodu ile girmis olup, ureticisi Ed Hummel tarafindan esinin ardindan Belle Mini Bumblebee isminden esinlenerek adlandirilmistir.

Cesitli yerlerde H. shepherdii'nin farkli yazilimlarina rastlanir. Ornegin, shephardi, shepardi, shepherdi, shephardii gibi. Bunlarin hepsi yanlistir.

Kimi yerde H. shepherdii'nin, H.longifolia'nin eski ismi oldugu belirtilmis olsa da bu yanlistir. H. shepherdii ile H. longifolia farkli iki turdur. Longifolia daha uzun, daha dar ve daha az etli yapraklara sahiptir. H. shepherdii'nin cicekleri daha kucuktur. Buna ek olarak, cicek obeginin saplari daha kisa ve korona daha duz yapidadir.

Sol:  Hoya longifolia Wall.  – Sag: Hoya shepherdii Short ex Hook.

Kaynak: PstHoyan - Fotograf: Bilinmiyor

Hoya shepherdii cok ozel bakim istemeyen bir turdur. Benim uygulamam, iki sulama arasinda topragin iyice kurumasina izin vermek ve sonrasinda bolca sulamak. Benim icin bu genellikle yaz aylarinda haftada bir kez ve kis aylarinda 10-12 gun arayla sulamaya denk geliyor. Genellikle bahar aylarinda cicek actigi icin sulamada biraz daha titizlenmek gerekiyor. Sicaklik ile ilgili fazla sorunu yok, hatta soguk ile de sorunsuz bir bitki. Bazi kaynaklarda -7C sicakliklara bile dayanabildigi belirtilmis.

Kaynakca: Curtis Botanicak Magazine Vol87 (1861), The world of hoyas-a pictorial Guide by D.Kloppenburg (1999), Short Description Photo by Dale Kloppenburg Forster & DJ Liddle & IM Liddle, The Genus Hoya R.Br as Commonly cultivated in Australia (1999) CM Burton, Hoyas I know and love Atlanta 1981

Hoya macrophylla Turleri

Hoya macrophylla

Fotograf: grinmaikl.narod

Hoya macrophylla "Splash"

Fotograf: plumerin

Hoya macrophylla "Snow Queen"

Fotograf: hoyapassion

Hoya macrophylla "variegata"

Fotograf: cactusjungle

Hoya macrophylla "Pot of Gold"

Fotograf: srqhoyas

Hoya macrophylla "White Margin"

Fotograf: mollystropicalplants

Hoya macrophylla "Albomarginata"

Fotograf: zieloneniebo

Bana sorarsaniz, H. macrophylla "variegated", "Albomarginata" ve "White Margin" arasinda pek fark yok. Klonlar kendi aralarinda ufak tefek farkliliklar tasiyabiliyor tabii ki.. Yapragi cevreleyen beyazin miktari veya yapragin kirmizilasmasi gibi. Ornegin yukaridaki H. macrophylla variagated varyetesindeki yapragin yuzeyinde kirmizilanma olusurken, benim kolleksiyonumda sahip oldugum Hoya macrophylla IML1622 nin yaprak yuzeyi kirmizilasmiyor. Gunes isigi aldigi zaman sadece, asagida fotografta goruldugu gibi yapragin etrafini cevreleyen beyaz cercevenin dis yuzeyinde kirmizi bir hat olusuyor.

Hoya macrophylla "variagated" IML 1622

Hoya macrophylla

Hoya macrophylla ismi, hoya siralamasinda iki kez isimlendirilmistir. Uluslararasi Botanik Adlandirma kodlari ayni ture iki isim vermeyi 53.1. madde ile yasaklamistir. 1826 yilinda Endonezya ve Javada bir hoya bulunmus ve Blume tarafindan Hoya macrophylla olarak isimlendirilmistir. Daha sonra Wight'in 1834 yilinda Malezya'da buldugu hoyayi Hoya macrophylla olarak tanimlamistir ancak Hoya macrophylla adi daha onceden kullanilmis oldugu icin, bu hoya daha sonra 1838 yilinda G. Don tarafindan yeniden isimlendirilerek H. latifolia ismi verilmistir. H. macrophylla ismi daha onceden bir hoyaya verilmis oldugu icin Wight'in koymus oldugu isim gecersiz sayilmistir. H. latifolia (G.Don) ve H. macrophylla birbirlerinden farkli bitkilerdir oyle ki ortak ozellikleri bile yoktur. H. macrophylla, H. latifolia (G.Don Wight) daha sonralari 1849 yilinda H. polystachya isimleri birbirlerinin anlamdaslari olarak kullanilmis. 

Gelelim H. macrophylla'nin kendisine. H. macrophylla Endonezya, Borneo ve Java'da dogal olarak bulunan bir turdur. Buyumek icin kirecli topraklari tercih eder. Endonezya'da Kuripan, Jakarta'nin kuzeybatisindaki Gade ve Salak daglarinin etekleri gibi alanlar, Hoya macrophylla'yi bulabileceginiz yerlerdir. Yerel halkin soyleyisi ile, Arror Arroy Kilampahan Kikandel Lalakkio.

Neredeyse silindirik sekilli bir govdesi vardir. Buyuk, koyu yesil parlak yapraklari 14-15 cm uzunlugunda ve 5-11 cm genisliginde olabilir. Yapraklari etlidir ve uzerinde hic tuy bulunmaz. Yapragin ucuna dogru uzar ve sivri sekilde sonlanir. Yaprak damarlari acikca gorulur.

Yuvarlak bol-cicekli cicek obegi, 6-10 cm uzunlugundaki mor renkli ciplak bir cicek sapindan tomurcuklanir. Her bir cicegin kendi sapi 1-2 cm uzunlugunda, mor renkli ve ciplaktir. Tac yapraklar beyazdan, kirmizimsi mor renge kadar renk degisimine sahiptir. Tac yapraklarin loblari oval, uclari sivri ve buyudugu zaman geriye dogru kivriktir. Dis yuzeyleri parlaktir, ic yuzeyinde kalin tuyler vardir. Ikinci tac yaprak sirasinin capi 3 milimetredir, beyazimsi-pembemsi bir renge sahiptir.

Hoya macrophylla cicekleri, govdede her zaman, yaprak ekseninde degil de yapraklarin arasinda olusurlar. Kimi zaman ayni yerden 6 cicek sapi cikabilir ve cicekleri kokuludur. Ciceklenme genellikle sicak aylarda gerceklesir.

Hoya macrophylla kisa zamanda buyuk bir bitki haline gelebilir. Daha kompakt buyumesi icin sIklIkla budanmasi gerekir. Sari ve siyah bitki bitleri (afidler) H. macrophylla'ya dadanabilir. Kolaylikla gorunebilen zararlilar olduklari icim 70%lik alkol veya neem ile spreylenerek kolaylikla kontrol altina alinabilir.

Sarkici olarak veya sardirilarak buyutulebilir. Ancak bitki buyuk yaprakli ve kalin govdeli oldugundan, sardirilacak destek saglam olmalidir. Ortalama iklimlere uyum saglayabilir, cicaklik ortalamasi 18C civarinda olmalidir. Ic ortam bitkisi olmaya kolaylikla uyum saglayabilir. Buyume esnasinda sicakliklarda duraklama olursa, yeni cikan yapraklarda deformasyon gorulebilir. Havadaki nem fazla oldugunda, yuksek sicakliklarda hayatta kalabilir.

Bol ve parlak isiktan hoslanir. Sabahlari ve gec aksamuzeri saatlerinde direkt isik almasi hizli buyumeyi, yapraklarindaki guzel renk dalgalanmalarini ve ciceklenmeyi tetikleyecektir. Ozel lambalarla yapilan yapay isiklandirmaya guzel tepki verir. Sulamada dikkat edilmelidir. Iki sulama arasinda topragin iyice kurumasina izin verilmelidir. 

Hoya macrophylla, ozellikle koklerinin kuru tarafta kalmasini ister. Ayrica yuksek nemi sever ve ilik dustan hoslanir. Bitkinin tam gelismesi icin, topraga bir miktar kirec eklenmesi tavsiye edilir. 

Hoya macrophylla'nin cesitli kolleksiyonlarda bulunan, degisik varyeteleri vardir. Bunlara ornek: Hoya macrophylla albomarginata, Hoya macrophylla white margins, Hoya macrophylla "Pot of Gold", Hoya macrophylla var. variagated, Hoya macrophylla "Splash", Hoya macrophylla "Snow Queen"

Hoya macrophylla'nin cesitli alacali turleri oldugunu gordum ancak benim kolleksiyonumdaki tur, kenarlari beyaz ici yesil olan turu. Benim aldigim isimle; Hoya macrophylla IML 1622. Diger alacali hoyalarla, albomarginata veya white margins ile farki var mi, yoksa bunlar sadece degisik saticilarin reklam amacli yeni isim uretmeleri mi bilemiyorum.

Bendeki H. macrophylla "variagated" in yapraklari oldukca enteresan. Yesil, beyaz hatta pembe/kirmizi yapraklar isigin durumuna gore yaprak uzerinde gorunup surekli renkli olmasini sagliyor.

Ekleme: Bu sene ilk ciceklenmesini gerceklestirdi… (Aralik 2013). Cicek saplarini upuzun ve hic yapragin olmadigi, odunsu bir daldan verdi. 3 adet cicek sapi var… Cicek saplarinin icindeki cicekler ayni anda acmiyor ve obek icinde obek goruntusu olusturuyor. Cicek gunduzleri hic kokmuyor. Gece burnumu dayayip kokladigimda, hafif ve tatli bir koku hissediliyor. Taze ve hos koku, bana banyo sabununu animsatti, tanidigim bir aroma ama cikaramadim…

Henuz bir nektar olusumu gozlemedim. Ancak tomurcuklar var oldugundan beri, daha once hic gormedigim bir karinca tipi tarafindan surekli ziyaret halinde. (Minicik siyah karincalar)… Bu karincalar ilk tomurcuklarla beraber ortaya ciktilar ve hergun ciceklerde, cicek saplarinin uzerinde goruyorum. Eve nasil girdiklerini henuz kesfedemedim… Kesfedemedigim baska bir sey de neden ozellikla macrophylla uzerinde olduklari. Hemen yaninda cicekli olan shepherdii ve biraz daha otede olan hoya bella'ya bu karincalar hic ugramiyor, macrophylla'yi ise hic bos birakmiyorlar… Ilk ciceklerin ne zaman actigini tam bilemedigim icin kac gun dayandigini henuz hesaplayamadim :)

Buzdaginin Alti

Bazen hic buyumuyor diye soylendigimiz:

Gozlerden uzak buyuyor olabilir....

Kimi zaman buzdaginin altina bakmak gerekebilir:

Hoya Kolleksiyoncu Kodlari

Her gecen gun biraz daha karmasiklasiyor bu is. Bir turun yaninda iki uc harfli kodlar gormek normaldi, ancak bu liste uzadikca uzuyor. Kolleksiyoncular birbirlerinden alisveris yaptikca, kendi kolleksiyon kodlarini da ekliyorlar. Ve sonuc olarak bir tur, bazen 2-3 kolleksiyoncunun koduyla piyasada gezebiliyor. Bildiklerim vardi, surekli yenileri eklendigi icin tanimadigim kodlari arastirdim ve bir liste yapayim dedim. Durum simdilik su:

GPS - Paul Shirley (Hollanda)
IML - David Liddle / Iris Marie Liddle (Avustralya)
BE - Emilio Begin (Ispanya) - Hoya cv Mathilde ve Hoya cv Chouke hibritinin sahibi
USDA - United States Department of Agriculture
IPPS - Ruhd vand Donlellar
DMC - David Cummings
AD - Arden Dearden
MM - Michael Miyashiro
EG - Ed Gilding
NS=Nathalie E. Simonsson 
?? - Hummel
?? - Nature