15 Nisan 2013 Pazartesi

Hoya cystiantha

Kolleksiyoner Liddle'dan aldigim Hoya cystiantha (IML 1638) ciceklerini en cok gormek istedigim hoya'lardan birisi. Hakkinda biraz arastirma yaptigimda oldukca karmasik bir isim gecmisi ile karsilastim.

"Campanulata" olarak tanimlanmis, fincan seklinde cicekleri olan türler arasinda, botanistler tanimlama ve isimleme konusunda bir karmasa yasamis. Birbirine benzer üc tür arasinda botanistler arasi bir anlasmazlik surup gitmis.

Hoya cysiantha SIKLIKLA, Hoya wallichi ile karistirmis, kimi zaman Hoya campanulata ismi ile satilmis. Birbirine benzeyen bu uc hoya turunun, ilk toplandiklari ve kaydedildikleri numunelerin bulundugu herbariumlarin kaybolmasi, bu karisikligin baslica nedeni olmus. Kayitlardaki tanimlamalar dursa da orijinal orneklerin olmamasi sorunun baslica kaynagi olmus.

Uzmanlara gore birbirlerine benzeyen bu uc tur:

- Hoya campanulata - Sabah menseili (Daha sonra ismi degistirilerek H. danumensis olmus)
- Hoya cystiantha - Sumatra menseili
- Hoya wallichii - Malezya menseili

Uzun bir sure, Hoya cystiantha isminin gecerli bir tanimlama olmadigi tartisilmis ve bu turun Hoya campanulata ile ayni tur oldugu one surulmus. Ancak taksonomistler bu turun 1851'de Cysitianthus laurifolius Blume olarak tanimlandigini buluyorlar. Bu tur 1913 yilinda Schltr tarafindan Hoya ailesine tasinmis.

Boylece isminin Cysitianthus laurifolius Blume ismininin, gercekten tanimlanmis olmasi, Hoya cysiantha'nin ayri bir tur oldugu konusunu acikliga kavusturmus.

Hoya cysiantha genellikle Hoya wallichi ile karistirilmaya devam etse de, cysiantha daha kucuk ciceklere sahip ve daha hos kokusu varmis. Oysa ki H. wallichi'nin kokusunun olmamasinin yanisira, cicekleri iki kat buyuklugunde imis.

Gene uzmanlar, Hoya cysiantha'nin ciceklerinin renklerinin ve buyukluklerinin degisiklik gosterdigini dusunuyor. Hoya konusunda uzman David Liddle, bu konuya katilmamis ve Hoya cysiantha'nin daha mini formundaki turun Hoya aff cysiantha oldugunu dusunuyormus.

Hoya campanulata'nin ise cicek yapisi daha belirgin sekilde farkli. Bu turun 1993 yilinda Hoya campanulata olarak yayimlanmis ismi degistirilerek M Rodda & T Nyhuus tarafindan yeniden yayimlanmis. 2009 yilinda incelenen ornek, Sabah Borneo'nun M. Rodda Vadisi Danum'dan gelmesi nedeni ile turun ismi bulundugu habitati almis.

Turler arasindaki farkliliklarin gorunmesi acisindan, epiphytica'dan bazi fotograflari asagiya ekliyorum.

Hoya walichii


Hoya campanulata (H. danumensis)


Hoya cysiantha


Hoya aff cysiantha



Gelelim Hoya cysiantha'ya... Fincan sekilli (campanulata) sekilli ciceklere sahip, cicek obekleri yogun ve 10-15 cm capinda.

Koyu yesil yapraklar, oval 8-10 cm uzunlugunda, 3 - 3,5 cm genisliginde. Yaprak uzerinde, damar sekli belirgin sekilde gorulmekte. Ozellike ana damar, yaprak uzerinde belirgin sekilde cukur bir gorunum sergilemekte.

Cicekler beyaz/krem renginde ve obekteki her bir cicegin capi yaklasik 2 - 2,5 cm. Cicekler asagi dogru bakan fincanlar seklinde ve petaller tamamen kivrimli, asagiya dogru bukulu. Cicegin merkezinde, 5 kenarli beyaz renkli bir kucuk yildiz bulunmakta. Cicekler belirgin, hafif bir sekerli / limonsu kokuya sahip.

Bitki daha cok cali formunda buyume sekline sahip Dallari guclu sayilabilir ancak zamanla, kendi halinde buyumeye birakilacaksa destege ihtiyac duyabiliyor. Askida saksilar icinde iyi gorundugu dusunuluyor.

Zaman zaman kurumasina izin verilse de, genellikle suya ac bir tür.  Bu tur icin kendinden sulamali saksi (self watering pot) oneriliyor. Bazi yetistiriciler 2 gunde bir su verdiklerini soylemisler. (Ben de sulama rejimini biraz arttiracagim bakalim gelismesinde degisiklik olacak mi?)

Bol isikli ama direkt gunes isigi almayan, tercihen hafif golgeli yerleri seviyormus. Yeterli sulama yapildiginda ve nem arttiginda kolayca ciceklenen bir bitki olarak tanimlanmis. Surekli nemli olmali, ama suya da bogulmamali yoksa kolayca curuyebiliyor demisler. Senede 2-3 kere ciceklendigini soyleyen yetistirici oldugu gibi 3 haftada bir cicek actiran yetistiriciler de var. Bakalim ilk ciceklerini ben ne zaman gorecegim benimkinin...



14 Nisan 2013 Pazar

Hoya lasiantha

Hoya lasiantha'mdaki leker sebebi ile isteklerinin ne olabilecegini arastirdim biraz. Iste bulduklarim:

-  Hoya lasiantha sicak havayi sever. Eger soguk iklime sahip bir yerde yasiyorsaniz, genelikle yaz aylarinda ciceklenecektir. Ancak iliman iklime sahip bir yerde iseniz, cok kolay ciceklenir ve yilin tum zamanlari cicek acabilir. Eger dogru sekilde bakarsaniz, her yeni goz cikardiginda, yeni bir cicek sapiniz olacaktir.

Hoya lasiantha sahibi pek cok insanin basina gelen bir problemi, hic bir zaman cicege donusemeyen tomurcuklardir. Bu problemi ben de yasadim. Bir zamanlar lasiantha'mda bircok tomurcuk olmasina ragmen hep dusmeleri ile sonuclaniyordu. Cok uzuldum ama asla pes etmedim. Bazi deneyler yaptim, yerini degistirdim, daha fazla su verdim. Sonunda Hoya lasiantha'm icin uygun kosullari buldum.

H. lasiantha kurulukta hayatta kalamiyor. Oldukca bol su istiyor ve ben onu haftada 2-3 kez suluyorum. Benim icin haftada 2-3 sulama oldukca fazla. Rahatlikla soyleyebilirim ki, lasianta'yi diger butuk hoyalarimdan daha SIK suluyorum.

Gun isigina gelirsek, lasiantha'm ciceklenmek icin gunes isigina ihtiyac duyuyor ancak yapraklari o kadar ince ki, kolaylikla burusup bozuluyor. Bu konuda oldukca dikkatli olmam ve ona uygun bir yer secmem gerekiyor. Eger az gunes isigi alirsa ciceklenmeyecek, cok gunes isigi alirsa burusacak.

Unutmamaniz gereken sey, bir kez iyi gelistigi bir yer buldugunuzda, asla yerinden oynatmamaniz. Ozellikle de cicek tomurcuklari varken kesinlikle dokunmayin. Boylece sizi muhtesem ciceklerle odullendirecektir.





9 Nisan 2013 Salı

Hoyalar Son Durum: Nisan2013

Bugun usenmedim, tek tek hepsini bir guzel yikadim, havalandirdim... Bir nevi sonbahar temizligi oldu.. Bu arada fotografladim da... Geldiklerinden beri buyuyenler, yerinde sayanlar... Sonbahara girerkeki goruntuleri ile, yeniden uyandiklarindaki zamani karsilastirmam icin iyi bir firsat olacak bana. Efendim basliyorum:

Hoya carnosa:

Tabii ki, hoyalarin en dertsizlerinden biri diyebilirim... Genellikle hic uzmuyor insani... Kucuk koksuz bir celik olarak aldigim bu carnosa (yani ben carnosa oldugunu dusunuyorum. Acinca daha da emin olabilirim), neredeyse mevcut her gozunden yapraklanmaya devam ediyor. Govdesinde duran, eski cicek saplarinda henuz hicbir hareket yok ama ben ileride bu saplarda cicek gorecegimden umutluyum... Daha bir sene bile olmadi, cok acele etmemek gerek degil mi :)



Hoya carnosa variegata

H. carnosa ile ayni zamanda koksuz celik olarak diktim. Cok uzun bir sure hic kipirdama olmadi... Henuz birkac hafta once, bir goz nihayet canlandi ve koyu kirmizi yeni yaprak hayata merhaba dedi. Ben de derin bir nefes aldim. Diktigim zamandan bu yana, fazla bir fark yok tabii haliyle. Yavas buyuyen bir tane olacak gibi gorunuyor... Neyse kurtarsin pacayi da, simdilik ondan daha fazla bir beklentim yok....

Eski iki yapragin, sararmaya baslamasina henuz endiselenmemeliyim sanirim...



Hoya potsii pascoe Rv- IML 525

Yapraklarina bayildigim bir tur... Henuz cok hizli buyudugunu soyleyemeyecegim. Ancak yeni cikan yapraklarin eskisinden daha iri olmasi ve cok da saglikli gorunmeleri umut vadediyor. Bu turun yapraklari, mum ciceklerinin genellikle sahip oldugu etli ve kaygan dokuda degil. Daha ince yapida. Gunesi fazla aldigi zaman yaprak hemen lekeleniyor, hatta sararip dusuyor.

Henuz bana iki yaprak lutfetmis olsalar da kizil hareler ve damarli yapisi ile yaprak konusunda sevgilim olmus durumda :)



Hoya potsii Mcllwraith Ra Qld - IML 22 - Veined leaves, blue green flowers

Bu tur, diger potsii'ye gore daha minik yaprakli... Her ne etiketine, "damarli yaprak" ibaresi konmus olsa da, bence buyuklugu disinda yaprak yapilari birebir benziyor. Yeni cikan yapraklar, diger potsii'de oldugu gibi buyuk degil simdilik sonrasinda buyur mu bilemiyorum.

Ancak bu tur daha sarkici gibi gorunuyor. Ince uzun dallarinin, gozeneklerinden digerine gore daha hizli sekilde yaprak cikartti. Ancak en ufak bir isik degisiminde, bu yapraklari hemen kaybetmek mumkun. Perdeyi acik unuttugum sicak bir gun sonucu, dallar ciplak kaldi, simdi yeniden toparliyor.

Ciceklerine mavi/yesil notu dusulmus etikette... Bunu gorebilmem artik kac yuzyil surer bilemiyorum :)



NOT: Yapraklardaki kirmizi benekler, gunes carpmasi sonucu olusan lekeler

Hoya forbesii Nabulan Sabah - IML 1763

Bu tur icin ne desem bilemiyorum. Yavas buyuyen nazli bir tur mu, yoksa henuz isteklerini mi kesfedemedim bilmiyorum. Bana geldiginden beri bir tek yaprak bile cikarmadi. Uzun, iri sayilabilecek ve oldukca etli yapraklari var. Bu yonuyle saglam bir tur gibi gorunse de, henuz hic kipirdamamis olmasi benim icin dusundurucu... Sulama isteginin de ne oldugu konusunda halen kararsizim. Cok ketum cok, ne istedigini bir turlu soylemiyor...


Hoya burtoniae Philippines - IML 0724 - Parfumed red flowers

Mini mini yaprakli, cok sevimli bir tur. Ovalle yuvarlak arasi, kucuk yapraklari inanilmaz tuylu... Mumsu goruntuden eser yok. Su isteginin diger hoyalarimdan daha az oldugunu kesfetmis durumdayim. Ayni SIKLIKLA suladigimda, yapraklari yumusuyor. Bana gelen celik, yolda sarsilmis oldugundan, dallarindaki yapraklar dokulmustu. Simdi o uzuun kuru dallarin bazi gozlerinden minik yapraklar cikmaya basladi.

Henuz anac yapraklar gibi yuvarlaklasmadilar, ancak anac yapraklar gibi ustu koyu yesil, alt tarafi da mor cikiyorlar... Ciceklerinin parfumm kokulu oldugu deneyi ise bence baska bahara :)

Yeni cikan yapraklar, uzun uzun cikiyor simdilik...

 Mevcut yapraklar ve yapraklarin arkasindaki morumsu pembe renk

Uzun dallar ve hava kokleri...

Hoya caudata Tioman Island - IML 1687 - Hairy White, pink flowers

Bu tur, en cok istedigim turlerden biriydi. Henuz istedigim performansta gitmiyor buyumesi. Aslinda mehter marsi gibi iki ileri bir geri gidiyor buyumesi... Bir anda yapraklari sararip dokuluyor, sonra sessizlik sonra birkac yaprak cikartiyor. Elimdeki celigin yapraklari cok eski, yaslanmis gibiydi. Yani nasil desem, olmasi gereken canlilikta degillerdi sanki... Yeni cikan yaprak ise, caudata'nin yaprak renk armonisine sahip degil henuz. Bu turle ilgili yorum yapmak, benim icin erken. Biraz daha gozlemlemem gerekli...




Hoya cystiantha Sumatra - IML 1638 - 2 cm white campanulate flowers

Yaprak yapisi ile mum ciceklerine gene cok benzemeyen bir tur. Yapragi oldukca ince, mumsu doku yok, uzerinde ciller de yok. Sulama rejimi kesinlikle digerlerine gore fazla olan bir tur. Susuz kaldigi zaman hemen yapraklari buzuluyor. Geldiginden beri en iyi gelisme gosteren turleriden biri.

Govdesi de cok otsu bir yapiya sahip. Celik alsam, koklendirmekte zorlanabilecegim bir tur. Ozellikle de uzun yolculuk yapabilecek bir tur degil kesinlikle. 2 gunluk yolda, koklu olarak bana gelmesine ragmen tum yapraklari dokulmustu bu celigin...

Ne sarilici ne sarkici bir ture benziyor... Cikan govdeler, yercekiminin aksi istikametine dogru uzuyor. Nasil bir destek yapacagimi bilemedim kendisine. Cicek yapisi cok enteresan, o yuzden ciceklerini gormek icin sabirsizlandigim bir tur. Simdilik o keyifli keyifli buyuyor, ben de ona keyifle bakiyorum.



Hoya wibergiae - IML 1618

Bana bu sene supriz yapan minik celik. Cicek sapi ile gelmis, geldikten birkac ay sonra da cicek acarak beni sasirtmisti. Tum yaz boyunca, keyifli keyifli yapraklar cikarmaya, yeni surgunler vermeye devam etti. Sorunsuz bir tur gibi gorunuyor. Parlak isiktan hoslaniyor.

Yaprak uzerindeki, mor renkli cillerine bayiliyorum. Yaprak yaslandikca, lekeler gumus rengine donuyor. Genc ve yasli yaprak bir arada oldugunda, gumus ve mor renkli lekeli yapraklari ile cicegi olmasa bile bence cok estetik bir goruntuye sahip.

Acaba kis gelmeden, bir sonbahar suprizi daha yapar mi bana?



Hoya aff macrophylla varieagata - IML 1622

Yaprakta iki renkli gorunumu seviyorum. Her ne kadar, variegata denen tiplerin, buyumede veya baska konularda sorunlu olabildigini dusunsem de, gene de begenmekten alikoyamiyorum kendimi. O yuzden katmistim bu turu de suruye... Genelde nazli olanlarin aksine bu gayet hizli buyuyen bur tur oldu bendekilerin arasinda.

Genisten inceye daralan, damarli, ucu sivri yaprak yapisi cok estetik. Gunes gordugu zaman, yesil beyaz yapragin kenarlari boyunca, kirmizi bir hat olusuyor. Cicegi hakkinda hicbir fikrim yok, yapragi guzel ve bununla da yetinebilirim.

 Yapragin onden gorunusu

 Yapragin arka yuzu

 Bitkinin tamami

Yeni yapraklarin kenarlarindaki kirmizi hat daha belirgin oluyor.

Hoya lasiantha - IML 1767

Bu turun cicegini cok enteresan buldugum icin istiyordum. Pek rastlanan bir tur de degil, tesadufen rastladigimda aliverdim hemen. Cali formunda bir bitki, ne sarilici ne de sarkici ozelligi yok gibi. Yapraklari son derece siradan. Turun H. lasiantha oldugunu bilmesem siradan bir cali, vs bitki gibi gorunuyor. Kalin yapraklari var, ama mum ciceklerininki gibi mumsu dokuda degil, kaba...

Suyu seviyor. 2 gunluk kargoda bile cok hasarli geldi bana, susuzluga hic tahammulu yok. Onu da yari gunesli pencere kosullarinda diger hoyalarin yanina koymustum. Sonradan govdede ve yapraklarda kara lekeler olustu. Nedenini bilemiyorum, tehlikeli mi onu da bilemiyorum. Iki teorim var:

Siyah noktalar yapan bir cesit mantar mi acaba diye dusundum. (Gullerde kara benekler olur onun gibi)

Diger bir secenegim de gunes lekesi olabilecegi... 

Su anda yaptigim sey, daha golge bir yere almak oldu oncelikle. Yapraklarini fisfislamayi kestim. Tek basina duruyor. Boylece daha havadar olmus oldu. Mantar ise, nemden uzak olmasi ve havadar olmasi yardimci olacaktir diye dusunuyorum. Gunes sorun ise, golgede olmak ise yaramali. Eger baska birsey ise, ve ciddi ise ne yapabilirim bilmiyorum. Gozlemliyorum. Umarim bu turu kaybetmem..




Hoya megalaster PNG - IML 1098 - Bright Red 40 mm flowers

Buyuk cicekli turlerden birine sahip olmayi uzun zamandir istiyordum. Bunu bulunca kacirmadim. Saksili ve oldukca iyi durumda geldi bana.... Kocaman yapraklari ve bir oraya bir buraya uzanmis dallari ne yapacagimi bilemedim geldiginde. En iyi cozum onu asmak oldu benim icin, simdilik sarkici modda gidiyor. Yeni yapraklar cikarmaya basladi bile. 

Orta sulama rejiminden hoslaniyor. Kalin ve etli yapraklari oldukca koyu yesil. Cicegini gormek icin sabirsizlandigim turlerden birisi.


Hoya shepherdii

Kucuk yaprakli turum eksikti ya, ince uzun yapraklari ile cok farkli gorunumu olan bu turu de kativereyim dedim. Henuz 2 haftadir bende, isteklerini gozlemlemeye yeni basladim. Ilk geldigi andaki bu goruntusunden baska ekleyebilecegim birsey yok simdilik...


Hoya patella

Hoya markette gorunce gozlerime inanamadigim tur... Cok yere sormustum ellerinde satisa hazir yoktu. Oysa alakasiz birsey almaya gittigim yapi markette, soyle bir gezeyim bakalim bahcede neler var deyip de gorunce gozlerime inanamadim... Cok kucuk bir saksida ve oldukca bakimsiz olarak aldim.

Saksisini degistirip degistirmemekte kararsizim, topragini cok begenmedim sanki. Bir yandan da koklerinin durumunu bilmedigimden zedelemeye de korkuyorum. Yapraklarin bir kismi kuru, dallarin ucu da kurumus idi aldigimda. Yapraklar bence olmasi gerekenden cok daha kucuk ve mat gorunuyor. Cok saglikli bir gorunumu yok bitkinin... Su andaki haliyle sokaktaki yavru kedileri hatirlatiyor bana... Umarim guzellestirebilirim... Kendisi ile ilgili planlarim var :)



Aile Buyuyor

Duramadim tabii... Bir baslayinca hastalik gibi gerisi geliyor...

Once 2013 de iki tur kattim aileye... Ebay'da birinin kolleksiyonunu satisa cikardigini gormustum ve iki tur beni benden aldi... Hoya lasiantha ve Hoya megalaster...

Pesinden Mart 2013'de bir yapi market ziyareti izledi... Baska bir amacla gitmistik gerci ama bir de baktim, elimde Hoya patella ve Hoya shepherdii var. Nasil oldu ben de anlamadim...

Diger celikler ise hic kayipsiz yerli yerinde duruyor. Su an itibari ile, gelis siralarina gore son listem

1- Hoya carnosa
2- Hoya carnosa variegata

3- Hoya potsii pascoe Rv- IML 525
4- Hoya forbesii Nabulan Sabah - IML 1763
5- Hoya potsii Mcllwraith Ra Qld - IML 22 - Veined leaves, blue green flowers
6- Hoya burtoniae Philippines - IML 0724 - Parfumed red flowers
7- Hoya caudata Tioman Island - IML 1687 - Hairy White, pink flowers
8- Hoya cystiantha Sumatra - IML 1638 - 2 cm white campanulate flowers
9- Hoya aff macrophylla varieagata - IML 1622
10- Hoya wibergiae - IML 1618

11- Hoya megalaster PNG - IML 1098 - Bright Red 40 mm flowers
12- Hoya lasiantha - IML 1767

13- Hoya patella - collectorcorners No:8
14- Hoya shepherdii - collectorcorners No:9

Iste evden genel bir goruntu... Camin onunu doldurmus durumdayim, artik durma vakti :)