5 Ocak 2014 Pazar

Hoya elliptica (Hooker)

Bu hoyanin ilk olarak 1883 yilinda, Malezya'da kesfedilmistir. Ayni zamanda guney Tayland'in alcak ormanlarinda da bulunmaktadir.

5-7 cm uzunlukta ve 4-5 cm genislikte, orta buyuklukte, yapraklari olan bu hoya, tirmanicidir. Yapraklarin uzerindeki ag motifindeki yapraklar oldukca belirgindir. Buna ilave olarak benekler ile oldukca estetik yapraklari vardir. Yapraklar etli, oldukca duz yapida ve eliptik sekillidir, tabani ve yaprak cevresi yuvarlaktir. Goruntusu ile kaplumbaga kabugunu andirdigi icin, kaplumbaga hoya da denmektedir. En hos yaprak yapisina sahip hoya'ladan biri olan bu tur, cok genc iken ciceklenebilir.

Cicekleri beyazdir ve korona'nin merkezi kirmizidir. Korolla'nin ucu ileriye donuktur. Her bir cicegin buyuklugu 1 cm kadardir ve bir cicek obeginde yaklasik 25-30 cicek bulunur. Ciceklerin omru 5 gun kadardir ve aksamlari guclu bir koku yayarlar.

Cicek saplarinin uzunlugu 4-5 cm uzunlugundadir. Ilk basta cicek sapi cok kucuk olarak baslar ancak tomurcuk gelistikce, cicek sapi asamali olarak buyumeye devam eder. Ayni cicek sapi uzerinden surekli olarak tomurcuk gelistirebilir.

Bu tur oldukca ilik, guclu suzulmus isik ve nemli ortamdan hoslanir. Su ihtiyaci fazladir, neredeyse "suyu icen" bir tur olarak tanimlanir. Ancak su ihtiyaci konusunda oldukca titizdir. Fazla sulama veya az sulama durumunda, hizla olebilir. Bu tur, sulamada denge isteyen turlerden biridir. Yer degisiminden fazla hoslanmaz, en iyisi sevdigi bir yer bulup hic ellememektir. Yer degisigikligi fazla yapildiginda, bitkinin ölmesi muhtemeldir.

Epifik olarak yetisen bu hoya, genellikle karincalarla simbiyotik iliski icindedir. Kultivasyon icerisinde, duzenli sulama isterler aksi halde yapraklar sararir ve dokulur. Dogal habitatinda bu bitki 8 metre uzunluga ulasabilir ve cesitli yerlere kok salarak kokleri vasitasi ile besinleri absorbe eder. Bu bitki genellikle karincalara ev sahipligi yapan agaclarda veya direkt olarak karinca yuvalarinda buyur.

Bazi yetistiriciler, bu hoyayi yetistirmek icin buyuk parcacikli orkide karisimini tercih ediyormus. Nedeni, her zaman nemli kalmasi ancak gene de koklerin etrafinda oldukca fazla hava olmasi ve boylece koklerin suda bogulmamasi… Bu bitki nispeten yumusak bir yapida oldugu icin, unlu bitler icin adeta bir miknatis oldugu soylenmektedir bu nedenle ekstra dikkat edilmesi onerilmektedir.

Kokusu ile ilgili fazla bilgi bulamasam da, iki farkli koku tanimlamasina rastladim. Bir tanimlamaya gore hafif eksimis yogurt kokusunu andiriyormus ancak cok kuvvetli olmadigi, ancak burnu cicege dayayinca koktugu soylenmis. Baska bir tanimlamada ise, hos bir kokuya sahip oldugu soylenmis. Baharatli veya tatli bir koku olmadigi, tarifi zor bir koku oldugu eklenmis ve yetistirici bu hoyanin kokusunu, taze pismis ekmegin mayasinin kokusuna benzetmis.

Koku tanimi kisiden kisiye degisebiliyor tabii ki… Bu degisikliklerde elliptica'nin farkli varyasyonlarinin olmasinin rolu olabilir tabii ki…

4 Ocak 2014 Cumartesi

Hoya fraterna

1826 yilinda, Karl tarafindan bir hoya bulunmus ve deriye benzeyen yapraklari nedeni ile coricaea (coricaea Latince'de deri'msi anlamina) olarak adlandirilmistir. Hemen ardindan H. coricaea'ye cok benzeyen baska bir hoya daha kesfedilmistir. Ayni coricae gibi derimsi yapraklara sahip bu hoyaya hoya fraterna (fraterna = Latince'de erkek kardes) adi verilmistir. Her iki turu de "Maxima affinis" olarak kaydetmistir.

Bu hoya (fraterna) Java, Endonezya'da bulunmustur ve ilk kez 1849 yilinda yayinlanmistir. Uzun bir sure boyunca hic bahsedilmemistir, hatta kayip oldugu dusunulurken, 1993 yilinda Tony Lamb ve Ted Green tarafindan Sabah, Malezya'da yeniden kesfedilmistir. Bu tur, Apinapin Nehri yakinlarinda, 800 metre yukseklikte bulunmustur. Onceleri bu turun hoya coriceae oldugu dusunulmustur. Ancak alinan celikler cicek actiginda, ciceklerin farkli oldugu gorulunce, bu turun hoya fraterna oldugu anlasilmistir. Ikisinin cicekleri karsilastirildiginda, turlerin farkliligi bariz olarak anlasilmaktadir. Ancak cicekleri olmadan iki tur birbirine cok benzemektedir. Hoya fraterna'nin yapraklari coriceae'ya gore biraz daha sukulent yapidadir. Her ne kadar bu kucuk bir fark olsa da, cicekleri arasindaki buyuk fark, iki hoyayi coricaea'nin degisik varyasyonlari degil de ayri turler olarak siniflandirmayi gerektirir.

Bu hoyayi yetistirmek nispeten kolaydir. Hizli buyumesi ve cabuk ciceklenmesi nedeni ile genellikle "baslangic asamasindakiler" icin uygun tur oldugu soylenir.

H. fraterna'nin ailenin diger uyeleri gibi, her bitki parcasinda sutumsu bir siviya sahiptir ve govdede hava kokleri bulunmaz. Bu hoya terestial (yani toprakta yetisen) bir hoyadir. Yapraklari harika derecede parlaktir ve orta damar acikca gorulur. Koyu yesil yapraklari incedir ve deri'msi bir dokusu vardir. Yapraklarin buyuklugu 10-18 cm ve genisligi 4-8 cm civarindadir, derimsi bir yapidadir. Tirmanici bir yapi sergiler.

Hoya fraterna oldukca hizli gelisen bir Hoya bitkisidir, uzunlugu 12 metreye ulasabilir. En iyi olarak hafif golgede veya filtrelernmis gunes isigi altinda yetisir. Kuripan'daki kiractasi (limestone) daglarinda yetisir. Bu tropik tirmanici, ozellikle buyume doneminde duzenli olarak sulanmalidir ancak fazla sulamadan kacinilmalidir. Kis aylarinda sulama frekansi biraz azaltilmalidir.

Bol aydinliktan hoslanir ancak direk gunes isigi almasindan kacinilmalidir. Az suren kurakliklara dayanabilir ancak tamamen kurumasina izin verilmemelidir. Orta derecede sicaklik isteyen turlerdendir. Kisa sureli olarak 10 derecenin altindaki sicakliklarda hayatta kalabilir, ancak en iyi buyumeyi 20-25 derece oda sicakliginda gosterir.

Tum yil boyu ciceklenebilir ve belirgin kokusu yoktur. (Hafif ve kotu kokulu oldugunu soyleyenler de vardir). Cicekler 30-40 ayri cicekten olusan, yogun obekler seklindedir. Hoya meliflua (Merr 1918) gibi cicekler tuylu cicekler uzerinde yapisip kalan kalin, koyu renkli bir nektar salgilar. Corolla sarimsi kahverengi renktedir, icinde ipegimsi parlak tuyler bulunmaktadir. Ciceklerin rengi kremsi-beyazimsidir. Corona'nin arkasi hafif kirmizimsidir. Sepaller, corona'nin yuksekligine kadar buyur ve birbirlerini cevreler. daha sonra birlikte geriye kivrilir. Hepsi ipeksi dokudadir ve minik tuylerle kaplanmistir. Ciceklerin sekli gruptaki diger hoyalara, ornegin kerrii, obovata, meliflua ve diversifolia'ya benzer. Bu grubun cicekleri ayni zamanda ozellikle solarken salgiladigi kalin bir nektarla da bilinir. Nektar oldukca koyu, neredeyse siyah renklidir. Hoya fraterna, Java, Endonezya ve Malezya'daki ormanlarda yetisir.

Bir Alman kaynagindaki bilgiye gore ise, bazen kultivarda yetistirilirken, cicek acma konumuna getirmek zor olabilir, denmis. Hizli buyumesi, ve gozler arasi mesafenin cok olmasi (internode = yaprak ciftlerinin arasindaki govde mesafesi), bitkinin yetiskin boyunun metrelerce uzamasina nedeni ve nadiren ciceklenmesi (sadece yetiskin bitkilerde ciceklenme gorulur) nedeniyle pek cok uretici ve kolleksiyoncu bu turu kolleksiyona dahil etmek konusunda cekingen davranir. Uzun ve genis yapraklar icin yeriniz var mi? O halde fraterna muhakkak kolleksiyonunuzda yer almali. Cicek obekleri yaklasik 14 gun boyunca kalir.

Guclu diger pek cok hoya gibi, gevsek bir topragi tercih eder. Yapraklarin buyuklugu nedeni ile bol gunes isigi ister ve duzenli besin ister. Yapraklari hafif sukulent yapida oldugu icin, tamamen kurumasina iszin verilmemelidir. Hoya fraterna buyuk bir bitkidir ve kisin korunakli olarak dis ortamda buyutulebilir.

Hoya fraterna - Hoya meliflua ssp fraterna karsilastirma

Bugunku konum Hoya fraterna… Hoya fraterna Endonezya kokenlidir. Bu turu arastirdigim zaman, yaprak yapisi olarak coriceae'ye com benzedigi icin Hoya coriceae ile cok karistirildigini ve cogunlukla hoya coricea'nin hoya fraterna olarak satildigini okudum.

Ayni zamanda baska bir kafa karisikligi yaratacak baska bir nokta da, isim benzerligi olan, meliflua'nin alt turu olan Hoya meliflua ssp fraterna… Bunlarin arasindaki karsilastirmalari derlemek istedim.

Asagidaki resimler, Tayland Hoya Club forumundan alintidir….

Hoya fraterna cicekleri:



Hoya coriceae cicekleri:

Hoya meliflua ssp fraterna:



Hoya meliflua ssp fraterna'nin yapraklari cok uzun yapidadir. Bu turleri yaprak bakimindan karsilastirirsak

Hoya fraterna:

Hoya coricea, (yaprak olarak fraterna'ya oldukca benzemekte)


Hoya meliflua ssp fraterna:


Hoya meliflua (H. meliflua ssp fraterna'ya birebir benzer ancak daha kisadir)


Hoya meliflua ssp fraterna ve Hoya meliflua ssp meliflua 'nin yaprak yapilarinin, unlu kolleksiyoner Torill Nyhuus tarafindan karsilastirilmasi...




21 Kasım 2013 Perşembe

Hoya campunalata

Sumatra'ya ozgu bu tur 1826 yilinda Blume tarafindan tanimlanmistir. Ismini ciceklerinin seklinden alir.  Hoya cysiantha ile ayni bitki olup olmadigi konusunda tartismalar vardir ancak iki turun orijinleri farklidir.

Yapraklar, koyu yesil, ince dokulu, ice dogru ice gomuk damarlara sahiptir ve yaprak kenarlarinda hafif gamzeler vardir. Cali seklinde buyur, yaprak boylari 10-13 cm ve genisligi 4-5 cm kadardir.

Canak sekilli cicekleri, bir obek icerisinde 10-15 ayri cicekten olusur. Narenciye kokulu, krem renkli 2 cm buyuklugundeki ciceklerinin arka yuzeyinde pembe/morumsu bir cizgi vardir. Belirgin bir nektar olusumu gozlenmez. Direkt olmayan bol isik ister ve surekli neme ihtiyac duyar. Bu tur icin akilli saksi (selfwaterin pot) onerilir.

Zira dogada yagmur ormanlarinda, kayaliklarin arasinda, agac kutuklerinin icinde, ustunu yagmur ormanlarinin orttugu jungle tabaninda, akarsudan birkac metre otede gelisir. Baska bir yerde bulunmadigi goz onune alinirsa, bu cok yuksek nemlilik ihtiyacinin bir gostergesi olarak dusunulebilir.

Cicekleri acilmis parasutlere benzer. Tirmanici olmayan, cali-tipte bir hoyadir ve hafif nemli topraklardan hoslanir. (Tamamen kurumaktan veya cok islanmaktan hoslanmaz) Ayni zamanda gercekten sicak ve nemli havayi sever. (Gece sicakliklari 15C'nin altina dustugu zaman, olgunlasmis tomurcuklarini dokmeye baslar). Bir kolleksiyoncu ortalama sicakligi 30derece olan bitki serasinda bu bitkinin halinden memnun gelismekte oldugunu ifade etmistir. Eger bu bitki icin yeriniz ve uygun kosullariniz varsa mutlaka kolleksiyonunda olmasi gereken bir turdur.

Kolleksiyoncular bu turun koklenmesinin zor oldugundan bahsetmektedirler. Bir kolleksiyoner bir sonraki sefer, koklendirmek icin, koklendirme akvaryumunda, yumurta kutusu ustune, ilik su seviyesinin hemen uzerinde celigin boylu boyunca yatirilarak deneyeceginden bahsetmistir (bazi gozleri spagnum yosunununa sarilmis sekilde). Genellikle bu sekilde yatirilan celikler hava ve su koklerini delicesine olustururlar. Kolleksiyoncu bu turu bu sekilde celiklemeyi deneyerek, en azindan 1-2 yapragini uzerinde tutmayi basarabilmeyi ummaktadir. Denedigi bir onceki seferlerin 90%'inda, ortamdaki neme ragmen (akvaryum ve spreylemeye ragmen) yapraklar 1 gun icinde kahverengiye donerek ölmüs ve dusmustur. Denemelerde yorulmus olmasina ragmen tum gucunu Maximum Nem icin kullanarak, sansini dondurmeyi deneyecegini soylemektedir.



20 Kasım 2013 Çarşamba

Hoya kerrii (#5)


Hoya kerri, en cok bilinen ve en cok sevilen turlerden biri olsa gerek… Oysa hakkinda arastirma yaptigim zaman, bol bol satis sayfalari, siteleri vs bulunan bu turun bakimi hakkinda fazla bilgiye rastlamadim… Bu kadar bilinip sevilmesi mi goz ardi edilmesine neden oluyor acaba?

Hoya kerrii guney-dogu Asya'ya ozgu epifik bir turdur. Ingiliz fizikci ve botanikci, ayni zamanda kolleksiyoncu Arthur Francis George Kerr'in ardindan ismini almistir. 1910 veya 1911 yillarinda, Arthur Francis George Kerr tarafindan, Chiang Mai'nin batisindaki, denizden 390 metre yukseklikteki Dou Suthep daglarindan (Kuzey Tayland) alinan bir ornek Kew Bahcelerine goturulmustur. Bu ornek daha sonra 1911 Agustos'unda ciceklenmis ve dogadan toplanmis ornek olarak ilk kez William Grant Craib tarafindan tanimlanmistir.

Bitkinin orijini Guney Cin, Vietnam. Laos, Kambocya, Tayland ve bir Endonezya adasi olan Java'dir. Dogada 4 metre yukseklige kadar buyuyebilen, govdesinin kalinligi 7 mm ye ulasabilen, tirmanici bir bitkidir. Kalp seklindeki yapraklari 6 cm genisliginde ve 5 mm kalinligindadir. Yetiskin bitkiler 5 cm capli top seklinde, 25 kadar cicekten olusan cicek obeklerine sahiptir. Kirmizimsi kahverengi renkli nektar damlaciklari uretirler.. Kokusuz ya da cok hafif kokuludur.

Kalp seklindeki yapraklarindan dolayi kimi zaman "Sans-kalbi" (Lucky-heart) olarak da bilinir ve ozellikle Avrupa'da sevgililer gununde satisa cikar. Ancak bu donemde satisa cikarilan bitkiler, genellikle tek bir yapraktan olusmakta, kaktus - sukulent bitki gibi satilmaktadir.


Bu yapraklarin koklense de her zaman filiz vermemektedir. Eger alinan ve dikilen yaprakta, tesadufen bir miktar govde parcasi kalmis ise, kimi zaman uzun surede de olsa filizlenmektedir, ancak normal celiklerden yetistirilen bitkilere kadar verimli olmadigi soylenmektedir.

Hoya kerrii ilk baslarda yavas gelisim gosterse, bir kez kok gelisimi tamamlandiginda, hizli buyumeye baslar ve genellikle cok alana ihtiyac duyar. Yine de bazi hoya turlerine gore daha yavas buyudugunden, nispeten kontrol altinda tutulabilir. Kalin yapraklari kimi zaman 9-12 cm uzunluguna ve 7-9 cm genisligine ulasir. Yapraklarin ust yuzeyi koyu yesil, alt tabakasi daha acik renklidir. Her gecen gun piyasaya cikmakta olan alacali yeni varyeteleri ve hatta tuylu yapraklilari bile vardir.

Cicekler disa donuktur, petalleri beyaz / mat pembemsi renkte olup, daha koyu pembe/kirmizi renkte koronaya sahiptir. Her cicegin buyuklugu yaklasik olarak 1,5 cm'dir ve bol miktarda turuncumsu/kahverengimsi nektar uretir. Her cicek obeginde 15-30 kadar cicek bulunur. Cicekler yaklasik 2 hafta kadar dayanir ve hafif kokulu ciceklerinin kokusu kloru andirir. Ciceklenmek icin koklerinin saksiyi kaplamasini ister ve kok gelisimi bir kez tamamlandigi zaman duzenli olarak ciceklenir. Ciceklendikten sonra kalan cicek saplari koparilmamalidir, zira ayni cicek saplarindan yeniden ciceklenirler.



Tercih ettigi sicaklik, gunduz ortalama 24C, gece ortalama 18C civaridir. Hoya kerrii nispeten serinde buyuyen bir tur olup, soguga toleransi olsa da bulundugu ortam sicakliginin 10C'nin altina dusmemesi gerekir. Kisa sureli olarak daha soguk havaya dayansa da uzun sureli soguga maruz kalmasi halinde, bitki dayanamaz.

Hoya kerrii, mevsimsel olarak kimi zaman kurak zamanlarin oldugu bir habitatta bulunur. Bu nedenle bitkinizin iki sulama arasinda, ozellikle de kis aylarinda, topraginin tamamen kurumus olmasina dikkat etmelisiniz.Bol ve parlak isiktan hoslanir. Direkt gunes isigina maruz kaldigi takdirde yapragin rengi soluklasir. Dusuk isik alimi ve cok fazla su verilmesi, ozellikle bu hoya turunde SIKLIKLA problemlerle sonuclanir. Ozellikle de Islak toprak bu bitkinin hizla bozulup ölmesine neden olur. Ben genellikle iki sulama arasinda, topragin 1-3 cm derinlige kadar olan kisminin kurumasini bekliyorum.

Epifit oldugu icin ve kuru tarafta kalmayi sevdigi icin, hoya kerrii cok iyi drenaji olan, bol gozenekli bir  buyume ortamina dikilmelidir. Bu buyume ortami, bitkinin koklerinin nemle temas etmesini saglayacak kadar da su tutabilmelidir. Ozellikle bu tur islak tabandan hic hoslanmaz ve sulama fazla oldugunda hemen kok curugu ile sonuclanir. Yurt disindaki hoya yetistiricileri bu turu genellikle sadece parcalanmis hindistan cevizi kabuguna veya hoya bitkileri icin hazirlanmis ozel karisimlarda buyuturler.

Elimdeki yetistirme ortamini birkac kez degistirerek en sonunda hoslandigi bir karisim hazirlayabildim ben bu tur icin. Diger hoya karisimlarima gore daha gevsek bir toprakta tutuyorum. Karisimin cogu orkide karisimi, cocopeat ve az miktarda spagnum yosunundan olusuyor. (Torf hic kullanmadim). Ayni zamanda taban kismina 5-6 cm kalinliginda iri cakil yerlestirdim boylece altinindaki su birikimini, islak ayak sorununu cozmeye calistim… Su anda keyfi yerinde ve hizla buyumeye devam ediyor…

Az miktarda yavas salinimli besin ilavesi buyume konusunda avantaj saglar. Ayrica orkide besini gibi bir sivi besinin de duzenli olarak verilmesinden hoslanir.

Kalin ve sukulent yapraklari sayesinde, kurak ve ruzgarli kosullara nispeten dayanir. Eger dis ortamda bakimakta ise, sicak ve kuru veya ruzgarli gunlerde eger yeterli su verilmemisse, yapraklarda kirisikliklar gozlemlenebilir. Bu kirisikliklar, bitkinin sulamaya ihtiyaci oldugunun bir isaretidir.

Diger hoyalar gibi, hoya kerrii de govde celiklerinden kolaylikla uretilebilir. Celik alinirken, salgilanan yapiskan-beyaz sivi zehirli oldugu icin dikkat edilmelidir. Celiklerin kolayca koklenebilmesi icin en az iki adet goz olmasina dikkat edilmelidir. Alinacak celikler yari-olgunlasmis (cok taze veya cok odunsu olmayan) govde kismindan olmalidir.

Hoya kerrii ozellikle unlu bit'lerin cok tercih ettigi turlerdendir. Ozellikle yaz aylarinda, SIK kontrol edip, eger bir bulasma varsa hemen onune gecilmelidir.

Cesitli hoya kerrii varyeteleri:















15 Kasım 2013 Cuma

Yer Mantari: Hoya Bella

Hoya'lar insani sasirtmaya her daim devam ediyorlar… Kimi hoyalar, metrelerce surgun ve yapraklarla dolup tasarken, bizleri bunu artik daha nereye sardimsam diye kara kara dusunmeye sevk edip, ustune ustluk ciceklenmezken, kimi yeni celikler supriiiiz diye guzelliklerini ayaklarimiz altina serebiliyorlar.

Yeni koklenmis bu hoya bella celigindeki tomurcugu gordugumde, acacagina hic ihtimal vermemistim. Zira, celigin bu tomurcugu besleyecek kadar guclu oldugunu dusunmuyordum. Beni utandirircasina buyumeye devam etti ve bugunku son duruma kadar geldik…

Artik tac yapraklar iyice belirgin, hatta korona'nin sInIrlarini rahatlikla goruyorum. Yakinda olacak sey tahminimce, "cit" "cit" sesleri icerisinde acilmasi olacak. Ilk bella cicegini gormus olacagim boylelikle. Heyecanliyim ve resmen basinda nobet tutuyorum diyebilirim…



Bu da bitkinin tamami… (2,5 cm capli mini saksida)



Shepherdii Tomurcuk

Ilk olarak kis ayinda farkettigim tomurcuk tum kis boyunca hic kimildamadi.. Kisin bile yaprak cikaran shepherdii'nin tomurcugu bir milim bile buyumedi… Bahar ve havalarin isinmasi ile uyanan bitkinin tomurcuklari da hareketlenme gostermeye basladi… Yapraksiz olan bir surgunde olan tomurcuga yeni 2 kardes daha eklendi. Onlar buyurken ben heyecanla beklemeye devam ediyorum. Gun itibari ile tomurcuklarin son halleri: